شیوه های قرائت قرآن

1-    قرائت تحقیق

در لغت: به معنی مبالغه در انجام چیزی بدون کمی و زیادی و یا رسیدن به حقیقت چیزی است.

ودر اصطلاح عبارت است از :به جا آوردن حق هر حرفی از اشباع مدها ، تحقیق همزه ها ، تمام و کمال آوردن حرکات ، اظهار کامل حروف و تشدیدها ، آوردن عنّه ها ، تفکیک حروف از یکدیگر و در نظر گرفتن محل وقفهای مجاز[1]

کاربرد قرائت تحقیق:

این قرائت برای تمرین دادن اندامهای صوتی جهت ادای حروف و قوام بخشیدن به الفاظ است.این نوع ازقرائت برای نو آموزان تجوید توصیه شده است. البته چگونگی قرائت آن باید از طریق استاد آموزش داده شود . روش حمزه کوفی در قرائت ، تحقیق بوده ، همچنین روش ورش غیر از طریقی که از اصبهانی نقل شده است.[2]

در نتیجه قرائت تحقیق ، قرائتی است با حداکثر تأنّی و آرامش و با مبالغه در اداء حروف و احکام که بیشتر در مقام اقراء و تعلیم استفاده می گردد. و نظر به تاکید بر بیان الحروف معولا با نغمه همراه نبوده و به عبارت دیگر بسیار ساده تلاوت می شود.مانند تلاوت مصحف المعلّم استاد محمود خلیل الحصری و تلاوت آموزشی استاد عبدالباسط.

 2-    قرائت مجوّد

به قرائتی گفته می شود که بدون مبالغه در اداء حروف و احکام و بالعکس با مبالغه در اتیان نغمات می باشد . و بیشترین هدف قاری ، تلاوت با تمرکز بر الحان و مقامات است.مانند تلاوت های مجلسی و استدیویی قاریان قرآن کریم .

تذکّر:

1) دور و سرعت تلاوت تحقیق و مجود به یک میزان است . و تنها فرق آن دو در توجه به قواعد فصاحت و تجوید در روش تحقیق و تمرکز بر مقامات در روش مجوّد می باشد.

2)در دو روش فوق معمولا هرصفحه از قران به رسم الخط عثمان طه در 6دقیقه ، هر جزء در 120 دقیقه ( دو ساعت) و 30 جزء در 3600دقیقه ( 60ساعت) بدون تکرار آیات تلاوت می شود.

 3-    قرائت مرتّل

به قرائتی گفته می شود که دور و سرعت آن بیشتر از دو روش قبل می باشد .مانند تلاوت ترتیل استاد محمد صدیق منشاوی و سایر مرتلین کشور مصر .

در این روش هر صفحه از قرآن طبق رسم الخط عثمان طه در حداکثر 3 دقیقه و هر جزء در 60 دقیقه و 30 جزء در 1800 دقیقه (30ساعت) تلاوت می شود .

 4-    قرائت حدر

حدر در لغت: به معنی سرعت پیدا کردن و در سراشیبی قرار گرفتن است.

و در اصطلاح عبارت است از: سریع خواندن قرآن و تخفیف قواعد آن مانند به قصر خواندن مدها .

حدر روش قاریانی مانند ابن کثیر ، ابو جعفر( یکی از قرّاء عشره) و قاریانی که مد منفصل را به قصر خوانده اند ، مانند: ابو عمرو، یعقوب( یکی از قرّاء عشرة)، قالون ( راوی قرائت نافع) و دیگران [3]

تذکر:رعایت موارد زیر در قرائت حدر ضروری است:

1)    رعایت دقیق مخارج حروف و آوردن صفات آنها

2)    اظهار تشدیدها و آوردن عنه ها

3)    به کار بستن قواعد مربوط به اظهار، ادغام ، قلب و اخفاء

4)    رعایت قواعد تفخیم و ترقیق حروف

5)    مد دادن مواردی که مد آنها تعین شده است. مانند مدّ لازم که باید به صول خوانده شود.

6)    مراقبت از کشش صدای حرف مدی و جلوگیری از افراط در اختلاس صداها.

 این نوع قرائت بیشتر در نماز و یا دوره محفوظات و مرورآن کاربرد دارد ،همچنین برای افرادی که مایل به زیاد خواندن قرآن و کسب فضیلت بیشتری هستند مناسب است. مانند تلاوت قاریان سعودی . سرعت این نوع تلاوت بیشتر از روش مرتّل است و هر صفحه از قرآن کریم صبق رسم عثمان طه در 5/1 دقیقه و هر جزء در 30 دقیقه و 30 جزء در900دقیقه( 15 ساعت) تلاوت می شود .

 شرایط اجرای مقامات در تلاوت قرآن

1-    در راستای تحسین صوت باشد.

2-    فطری و بدون تکلف باشد.

3-    نغمات را تا جائی که مفاهیم اجازه می دهد بکار ببرد. در واقع اصل کلام خدا باشد نه اجرای کامل نغمات .

4-    اجرای نغمات با فصاحت و تجوید در تعارض نباشد.

5-    در چهارچوب حزن و خشوع باشد.

6-    با شأن و قداست قرآن تناسب داشته باشد.

7-    از الحان عربی به شمار رود.